"Zmorojewo" Jakub Żulczyk

Zmorojewo, Jakub Żulczyk
Nasza Księgarnia, 2011

Do lektury Zmorojewa zabrałam się z dosyć dużymi oczekiwaniami wywołanymi wieloma pozytywnymi opiniami, jakie przeczytałam na temat tej książki. 

Pierwsze rozdziały potraktowałam nieco sceptycznie, wkrótce jednak fabuła wciągnęła mnie na tyle, że blisko 500-stronicową książkę przeczytałam w dwa popołudnia.

Głównym bohaterem powieści jest Tytus Grójecki, nastoletni miłośnik gier komputerowych, horrorów i zjawisk paranormalnych. Właśnie rozpoczęły się wakacje; jego rodzice lecą na urlop do Meksyku, natomiast jego „uszczęśliwiają” wysyłając do dziadków prowadzących gospodarstwo agroturystyczne gdzieś na zabitej dechami wsi na Mazurach. Początkowo chłopak nie jest zachwycony perspektywą spędzenia wakacji „z dala od cywilizacji”. Jednak jego nastawienie szybko się zmienia, gdy dokonuje niezwykłego odkrycia na swojej ulubionej stronie internetowej o zjawiskach nadprzyrodzonych. Okazuje się, że w okolicach Głuszyc, gdzie mieszkają dziadkowie Tytusa, zniknęło dwóch poszukiwaczy miast-widm. Zdołali jedynie przesłać MMS-em kilka niewyraźnych zdjęć dziwnego miasta i słuch po nich zaginął. Podekscytowany chłopak postanawia przyjrzeć się temu bliżej. Na miejscu poznaje Anię, zbuntowaną i palącą jak smok dziewczynę w glanach, psikającą we wrogów gazem pieprzowym. Razem wybierają się do opuszczonej wioski, na temat której krążą po okolicy przerażające historie. Z tej wyprawy wróci jednak tylko jedno z nich…

Trudno jest jednoznacznie zakwalifikować Zmorojewo do konkretnego gatunku. Autor dokonał swoistego misz-maszu horroru, fantasy i powieści przygodowej. Było to dosyć ryzykowne posunięcie, które łatwo mogło zaowocować kiczowatą historyjką, Żulczyk poradził sobie jednak zupełnie przyzwoicie. Stworzył powieść dla młodzieży, która zainteresuje także dorosłego czytelnika – trochę przestraszy, trochę rozśmieszy, ale przede wszystkim przyciągnie uwagę swoją świeżością. Niby nie brak tu utartych schematów, zwłaszcza w przypadku walki dobra ze złem,  a mimo to wiele pomysłów zaskakuje w sposób jak najbardziej pozytywny. Spodobał mi się między innymi pomysł zaginionego miasta, tytułowego Zmorojewa, stanowiącego granicę i barierę przed złem, które grozi ludziom.

Przede wszystkim jednak prawdziwego smaczku dodaje powieści wykorzystanie w niej postaci ze słowiańskiej mitologii. I tak jak wątek nastoletniego bohatera przeżywającego swoją pierwszą miłość może wydać się dorosłemu czytelnikowi mało wciągający, o tyle postaci fantastyczne od razu przykuwają uwagę. Esencją zła, i to takiego przez wielkie „Z”, jest w książce Leszy, uśpiony władca sił ciemności, który czeka na możliwość powrotu na ziemię. Nie wiemy o nim zbyt wiele, więc mam nadzieję, że druga część cyklu bardziej się na nim skupi. Zamiast tego dobrze poznajemy sługi zła, Gangrenę i Strzępowatego. Nie zdradzę, czym są i co potrafią, ale zapewniam, że tworząc ich Żulczyk wykazał się sporą pomysłowością. Świetna jest także postać Baby Jagi, która tym razem stoi po stronie „tych dobrych”.

Zmorojewa z pewnością nie można traktować zupełnie poważnie. W wielu fragmentach, akcja i postaci są nieco przerysowane, autor puszcza do czytelnika oko i bawi się różnymi konwencjami. Można tu także znaleźć sporo nawiązań do twórczości Kinga, choć do amerykańskiego mistrza horroru sporo Żulczykowi brakuje. Ciekawostką z pewnością jest także wyjątkowo duże podobieństwo jednego z bohaterów do Macieja Trojanowskiego, prowadzącego swego czasu program „Nie do wiary” poświęcony zjawiskom nadprzyrodzonym.

Do czego mogę się przyczepić? Zdecydowanie do ostatnich rozdziałów, które nieco mnie rozczarowały. Widowiskowa walka z siłami zła przypominała mi nieco kadr z hollywoodzkiego filmu o kosmitach i zdecydowanie nie jest to komplement.

Powieść jest kierowana przede wszystkim do młodzieży i z pewnością przypadnie do gustu młodym wielbicielom horroru i grozy. Nie jest to może arcydzieło, ale bardzo przyzwoicie napisana książka, która zapewni Wam rozrywkę na kilka wieczorów (lub jedną noc, jeśli się wciągniecie).