"Królowa. Nieznana historia Elżbiety Bowes-Lyon" Lady Colin Campbell

Brytyjska rodzina królewska niezmiennie wzbudza zainteresowanie wśród rzeszy „zwykłych śmiertelników”. Kilka godzin temu świat obiegła informacja, że lada chwila możemy spodziewać się przyjścia na świat pierwszego potomka najpopularniejszej bodajże obecnie arystokratycznej pary, księcia Williama i księżnej Kate. Jednakże przez lata największą popularnością wśród Brytyjczyków cieszyły się nie młodsze pokolenia Windsorów, a Królowa Matka, Elżbieta Bowes-Lyon.

Pochodząca z arystokratycznego, choć nie królewskiego rodu, Elżbieta została królową Wielkiej Brytanii jako żona Jerzego VI. Wstąpił on dość nieoczekiwanie na tron po abdykacji Edwarda VII, który poświęcił koronę, by móc poślubić Wallis Simpson, amerykańską rozwódkę, przez wiele lat będącą wśród Brytyjczyków uosobieniem zepsucia i nikczemności. Nie tak dawno historia objęcia władzy przez Jerzego VI została spopularyzowana dzięki filmowi „Jak zostać królem”, gdzie w rolę jąkającego się, nieco zagubionego monarchy wcielił się Colin Firth, a jego żonę zagrała Helena Bonham Carter.

Elżbieta i Jerzy bardzo szybko zaskarbili sobie szacunek i ogromną sympatię dzięki odważnej postawie, jaką przyjęli w trakcie II Wojny Światowej, nie opuszczając bombardowanego Londynu w ramach solidarności z jego mieszkańcami. Popularność Elżbiety nie zmalała nawet po śmierci męża, gdy na tron wstąpiła jej córka, Elżbieta II, panująca zresztą do tej pory. Nieustannie uśmiechnięta i życzliwa Królowa Matka zapisała się w znacznej mierze w pamięci społeczeństwa także dzięki zamiłowaniu do hazardu oraz whisky, którą raczyła się każdego wieczoru.

Jednak ten obraz uroczej, choć nieugiętej monarchini (nawet Hitler nazwał ją „najniebezpieczniejszą kobietą na świecie”), znacznie kłóci się z wizją przedstawioną przez lady Colin Campbell w biografii Elżbiety zatytułowanej „Królowa”. Autorka, powołując się na informacje zdobyte dzięki znajomościom z osobami bliskimi rodzinie królewskiej, przedstawia Elżbietę w zupełnie nowym, znacznie mniej pochlebnym świetle. To opowieść o kobiecie bezwzględnej, manipulantce i intrygantce, która pod pozorem troskliwości i życzliwości, chowała jadowite ostrze bezbłędnie uderzające w osoby stające jej na drodze do władzy i rozgłosu.

Już od pierwszych rozdziałów nie da się nie zauważyć niechęci autorki do Elżbiety, a szkoda, bo lektura sama w sobie jest pasjonująca i większy obiektywizm z pewnością znacznie by jej pomógł. Pomijając rewelacje dotyczące postaci Królowej Matki, książka zawiera wiele fascynujących informacji na temat rodziny królewskiej oraz osób z nią powiązanych. Najprawdopodobniej, jak to zwykle bywa, prawda leży gdzieś po środku, zwłaszcza że autorka wymienia z nazwiska konkretne osoby będące źródłem wielu informacji, trudno więc posądzać ją o całkowite puszczanie wodzy wyobraźni.

Ponadto, pomijając kwestie dotyczące jedynie brytyjskiej monarchii, w książce znaleźć można wiele informacji i refleksji na temat historii Europy w minionym stuleciu. Autorka ujęła mnie odważnym, ale i dla wielu niewygodnym stwierdzeniem dotyczącym losów Polski po zakończeniu II Wojny Światowej:

Jednak z moralnego punktu widzenia najgorszą konsekwencją wojny był los Polski. Wielka Brytania znalazła się w – łagodnie powiedziawszy – nietypowym położeniu. Rzekomo wypowiedziała wojnę Niemcom w obronie niepodległości tego państwa, teraz jednak razem z pozostałymi sojusznikami stanęła na boku i w milczeniu przypatrywała się, jak Sowieci zajmują polskie ziemie i powołują do życia państwo satelickie, przez co Polska straciła niepodległość na kolejne czterdzieści pięć lat.

Podsumowując, pomimo widocznego subiektywizmu autorki, który w przypadku pisania biografii jest raczej wadą niż zaletą, lektura „Królowej” dostarczyła mi wiele przyjemności i sprawiła, że na wiele wydarzeń dotyczących brytyjskiej rodziny królewskiej spojrzałam w nowy sposób. Polecam osobom zainteresowanym tą tematyką, warto bowiem czasem poznać punkt widzenia odmienny od tego, który powszechnie lansuje się w mediach.

Za egzemplarz książki do recenzji dziękuję Wydawnictwu Znak.