Recenzja przedpremierowa: "Hrabina. Tragiczna historia Elżbiety Batory" Rebecca Johns

Tytuł Hrabina. Tragiczna historia Elżbiety Batory
Tytuł oryginalny The Countess
Autor Rebecca Johns
Wydawnictwo Pascal
Data wydania 2013-08-28 
Stron 431

Elżbieta Batory zapisała się na kartach historii jako obłąkana seryjna morderczyni, kąpiąca się w krwi zamęczonych własnoręcznie dziewic, by zyskać ich młodość i piękno. Pomawiana o konszachty z diabłem, przez wielu została okrzyknięta wampirzycą dorównującą okrucieństwu i żądzy krwi samemu Drakuli…

Legenda, która otaczała ją już za życia w miarę upływu lat jedynie przybierała na sile. Do tej pory jej historia nie tylko intryguje, ale również inspiruje - zarówno pisarzy i filmowców, jak i muzyków, zwłaszcza grup metalowych i gotyckich. W ciągu ostatnich kilku lat powstały dwa filmy biograficzne (Hrabina, Bathory), nie da się jednak ukryć, że znaczna część nawiązań do jej postaci we współczesnej popkulturze skupia się wokół wątku wampirycznego. Dlatego też z tym większym uznaniem spoglądam na powieść „Hrabina. Tragiczna historia Elżbiety Batory”. Rebecca Johns odziera biografię hrabiny z wątków paranormalnych i serwuje czytelnikowi pełną pasji opowieść o jednej z najpotężniejszych i najbardziej niezwykłych kobiet swoich czasów.

Mając zaledwie jedenaście lat, Elżbieta - wywodząca się jednego z najbardziej wpływowych węgierskich rodów – zostaje zaręczona z Ferencem Nádasdym. Ma to być typowy mariaż dynastyczny łączący dwie potężne, arystokratyczne rodziny, jednak młodziutka dziewczyna marzy, by z przyszłym małżonkiem połączyło ją uczucie równie silne, jak to łączące kiedyś jej rodziców. Niestety, nawet gdy po kilku latach z uroczej dziewczynki przemienia się w młodą kobietę, mąż nie poświęca jej chwili uwagi. Nie działa na niego ani jej oszałamiająca uroda, ani błyskotliwa inteligencja. Dopiero widok Elżbiety brutalnie każącej nieposłuszną służącą sprawia, że mężczyzna spogląda na nią w nowy sposób.

Od tamtej pory przestałam być dla Ferenca niewidzialna […]. Tak jakby nagle doznał olśnienia, że mogłabym być czymś więcej niż nazwiskiem i politycznym pionkiem, z którym przyszło mu dzielić mieszkanie. Stać się przyjaciółką i towarzyszką u jego boku. Żoną.*

Można by się zastanawiać, czy okrucieństwo Elżbiety przybrałoby tak na sile, gdyby nie jej związek z Nádasdym. Bezspornym wydaje się fakt, że jego aprobata miała niebagatelny wpływ na postępowanie Batorówny. Z drugiej jednakże strony niesprawiedliwością byłoby obciążać go jedyną odpowiedzialnością za postępowanie żony. Prawdopodobnie równie silne znaczenie w kształtowaniu jej charakteru miał fakt, że jako kilkuletnie dziewczynka była świadkiem brutalnego karania służby i kryminalistów za ich przewinienia przez ubóstwianych przez siebie rodziców.

Autorka kreśli barwny i niejednoznaczny portret Elżbiety, która z jednej strony wzbudza lęk, a z drugiej współczucie. Była wszechstronnie wykształcona, władała biegle trzema językami i miała pełną świadomość potęgi rodu, z którego się wywodziła (warto chociażby wspomnieć, że jej wujem był król Polski Stefan Batory). Jej ambicja i duma nie pozwalały jej na pokorne usunięcie się w cień na rzecz otaczających ją mężczyzn. Realia czasów, w jakich przyszło jej żyć, oddawały kobietę całkowicie w ręce mężczyzny – najpierw ojca, następnie męża, a gdy tych zabrakło pierwszego lepszego krewnego. I nie miało znaczenia pochodzenie, czy majątek, jakimi dysponowała. Niemalże w świetle prawa samotnej kobiecie – pannie czy wdowie – odebrać można było wszystko, czym dysponowała. Dlatego też odwaga Elżbiety, która nie miała oporów, by żądać od króla zwrotu długów, zasługuje na szacunek.

Dużą zaletą „Hrabiny” jest bezstronność, z jaką autorka pokazała postać Elżbiety. Historia jej życia przedstawiona została jako opowieść snutą przez samą bohaterkę, poznajemy więc doskonale jej punkt widzenia i motywy postępowania. Co ciekawe, aż do chwili śmierci nie przyznawała się ona do popełnianych morderstw i była w pełni przekonana o słuszności własnych uczynków. Czy to już świadczy o obłędzie? Każdy czytelnik musi ocenić to samemu.

Ponadto, interesującym zabiegiem, który pozwala lepiej wczuć się w czytaną historię jest używanie przez autorkę węgierskich nazwisk oraz nazw miejscowości. Stąd też główna bohaterka to nie spolszczona Elżbieta a Erzsébet Báthory. Na wstępie znaleźć można krótką informację na temat niektórych nazw geograficznych oraz spis bohaterów niniejszej opowieści wraz z w informacją, jak wymawiać poszczególne nazwiska.

„Hrabina” to jedna z tych powieści, które na długo pozostają w pamięci. Nie zawaham się stwierdzić, że to jedna z najlepszych zbeletryzowanych biografii, jakie miałam przyjemność czytać.  Dlatego też z pełną odpowiedzialnością i czystym sumieniem zachęcam Was do jej lektury!

Moja ocena: 6/6

*205

Za egzemplarz książki do recenzji serdecznie dziękuję Wydawnictwu Pascal