"Szatan z papieskiego rodu. Prawdziwe życie Cezara Borgii" Arael Zurli

Tytuł Szatan z papieskiego rodu.
Prawdziwe życie Cezara Borgii
Autor Arael Zurli
Wydawnictwo Bellona 
Data wydania 2013-07-25 
Stron 448

Historia rodziny Borgiów od stuleci niezmiennie intryguje i fascynuje. I nic w tym dziwnego, bowiem na ich temat powtarzano tyle plotek i ukuto tyle teorii, że trudno jest obecnie oddzielić prawdę od przekoloryzowanej fikcji. Związki kazirodcze, zabójstwa, spiski i intrygi mające na celu zwiększenie własnych wpływów to zaledwie część grzechów, jakie się im przypisuje. Na ich temat napisano wiele powieści i nakręcono liczne filmy oraz seriale (najpopularniejszy ostatnimi czasy to niewątpliwie „Rodzina Borgiów”). Większość z tym produkcji utrwala jednak błędne wyobrażenie na temat Rodriga Borgii i jego najbliższych. Dlatego warto sięgnąć po książkę, w której prawda historyczna stoi na pierwszym miejscu, bowiem okazuje się ona równie interesująca co literacka fikcja.

„Szatan z papieskiego rodu. Prawdziwe życie Cezara Borgii” to biografia jednego z najbardziej wpływowych ludzi doby renesansu podana w formie powieści. Historia opowiedziana jest z punktu widzenia fikcyjnego bohatera, Diamante di Roma, nieodłącznego towarzysza i najbliższego przyjaciela Cezara. Jak jednak zapewnia autorka, jest to jedyna postać, jaką stworzyła na potrzeby tej powieści, a wszystkie pozostałe osoby pojawiające się na jej kartach istniały naprawdę. Co więcej, autentyczne są także wszystkie wydarzenia (z pominięciem epizodów z życia prywatnego Diamante), a nawet ważniejsze wypowiedzi bohaterów.

Kim był Cezar Borgia? Gdybyśmy mieli trzymać się jedynie notki encyklopedycznej, można by powiedzieć, że był najstarszym, nieślubnym naturalnie, synem Rodriga Borgii, który po objęciu pontyfikatu przyjął miano Aleksandra VI. Jeszcze zanim skończył dwadzieścia lat, dzięki wpływom ojca, lecz wbrew własnym ambicjom, został kardynałem. Po kilku latach jednak, zrzucił kardynalski kapelusz, by stać się księciem i dać się poznać jako niezwykle utalentowany dowódca. Tyle suche fakty, a teraz pora na dawkę znacznie bardziej interesujących informacji. Cezar Borgia, zwany także Il Valentino, dał się poznać jako człowiek porywczy, mściwy i nieobliczalny, nieliczący się z nikim ani niczym, gotowy osiągnąć swój cel bez względu na cenę. Podejrzewany był o zlecenie zabójstw własnego brata oraz szwagra, a także o kazirodczy związek z własną siostrą (co jest w ocenie współczesnych historyków mało prawdopodne) i żoną młodszego brata (co zostało potwierdzone). Postępująca choroba, najprawdopodobniej syfilis, znacząco wpłynęła na zmianę jego charakteru i usposobienia, czyniąc go ostatecznie prawdziwym diabłem w ludzkiej skórze. Warto przy tym wspomnieć, że był on pierwowzorem „Księcia” Nicollo Machiavellego, który także pojawia się na kartach powieści.

Choć centralną postacią jest Cezar, czytelnik ma także szansę bliżej poznać jego ojca, przez wielu uznawanego za jednego z najgorszych papieży w historii, oraz rodzeństwo, zwłaszcza Lukrecję, cieszącą się w późniejszych latach złą sławą trucicielki. Wprawdzie autorka nie stara się oceniać, ani wybielać opisywanych przez siebie postaci, jednak przedstawione przez nią fakty, kłócą się z czarną legendą, jaka powstała wokół rodu Borgiów. Nie da się ukryć, że Aleksander VI prowadził rozwiązły i wyjątkowo mało chlubny jak na papieża tryb życia, nie kryjąc faktu posiadania kochanek czy licznego potomstwa oraz wykorzystując watykański skarbiec do finansowania potrzeb i zachcianek dzieci. Niemniej jednak biorąc pod uwagę ogólną sytuację panującą wśród najwyższych warstw ówczesnego duchowieństwa, jego zachowanie nie było tak szokujące. Można domniemywać, że jedną z najważniejszych przyczyn niechęci, jakie żywiły do niego rzymskie arystokratyczne rody było jego hiszpańskie pochodzenie.

Pokuszę się o stwierdzenie, że „Szatan z papieskiego rodu” to jedna z najlepszych książek na temat rodu Borgiów, jakie dostępne są obecnie na rynku wydawniczym. Arael Zurli stawia na fakty historyczne, odżegnując się od fikcji literackiej i powielania intrygujących, choć kłamliwych teorii. A jednak w niczym nie zaszkodziło to powieści, a wręcz przeciwnie. Historia Cezara i jego najbliższych wciąga i fascynuje, czyta się ją jednym tchem. Polecam wszystkim miłośnikom powieści historycznych i zbeletryzowanych biografii.

Moja ocena: 5+/6

Za egzemplarz książki do recenzji serdecznie dziękuję Wydawnictwu Bellona