"Czarownica" Philippa Gregory

Tytuł Czarownica
Autor Philippa Gregory
Wydawnictwo Książnica
Rok wydania 2014
Stron 448

Szesnastowieczna Anglia. Alys, wychowana przez zielarkę mającą opinię czarownicy, odnajduje spokój i swoje miejsce na ziemi w pobliskim klasztorze. Niestety wraz z wprowadzeniem reformacji i zerwaniu przez króla Anglii związków z Watykanem, życie dziewczyny wywraca się do góry nogami. Klasztor, w którym spędziła dwa lata i w którym odnalazła w końcu życzliwe jej osoby, został spalony przez syna miejscowego lorda, Hugona.

Po dwóch latach spędzonych w klasztorze, szesnastoletnia wówczas Alys powraca do swej przybranej matki, Morach. Pomaga jej leczyć mieszkańców okolicznych wiosek, a jej sława doskonałej uzdrowicielki zatacza coraz szersze kręgi. Dociera także na zamek starego lorda, który wzywa ją, gdy podupada na zdrowiu. Piękna, lecz niedostępna dziewczyna szybko zwraca uwagę Hugona. By bronić się przed jego zakusami i własną, wzrastającą każdego dnia fascynacją, Alys postanawia uciec się do pomocy czarnej magii.

Przez wielu czytelników „Czarownica” uznawana jest za jedną z najsłabszych powieści Philippy Gregory. Częściowo rozumiem uczucie niedosytu i zawodu, jednak nie nazwałabym jej słabą. Z pewnością nie dorównuje rewelacyjnym powieściom historycznym wchodzącym w skład cyklu tudorowskiego oraz serii Wojna Dwu Róż. Chociaż jej akcja toczy się w okresie panowania Henryka VIII, nie jest to powieść stricte historyczna - jest to ni mniej, ni więcej tylko romans, dla którego historia jest zaledwie tłem. Dlatego też o ile w porównaniu do zbeletryzowanych biografii, jak choćby „Kochanic króla” czy „Białej królowej”, wypada bladziutko, tak w obrębie swojego gatunku plasuje się naprawdę wysoko. Wszystko zależy od nastawienia i oczekiwań, z jakimi rozpoczniemy jej lekturę.

Philippa Gregory słynie ze zręcznego splatania faktów historycznych i literackiej fikcji, jednak fabuła „Czarownicy” to od początku do końca efekt jej bujnej wyobraźni. Główny wątek skupia się na namiętnych, ale toksycznych relacjach Alys z Hugonem oraz przepychankach z jego żoną Catherine. Po przeczytaniu pierwszych kilkudziesięciu stron myślałam, że mam do czynienia z dosyć typowym romansidłem, w którym młoda, śliczna i niewinna dziewczyna napotyka na swojej drodze uwodzicielskiego, ale i zepsutego mężczyznę, który właśnie w niej odnajduje miłość swego życia. Brzmi słodko? Aż do przesady i mdłości.

Dlatego też bardzo przyjemnym zaskoczeniem był całkowity zwrot akcji i kierunek, w którym autorka poprowadziła fabułę. Alys ewoluuje, z pobożnego dziewczęcia zmienia się w prawdziwą czarownicę, idącą po trupach do celu. Dosyć szybko okazuje się też, że od samego początku pod płaszczykiem niewinności i skromności kryła się egoistyczna i próżna natura obdarzona dodatkowo przerostem ambicji. Nie sposób wręcz darzyć ją sympatią, mimo że jest główną bohaterką i dokładnie znamy jej rozterki. Nie budzi współczucia, w przeciwieństwie do osób, które są jedynie przeszkodą na jej drodze. Już dawno nie spotkałam tak wyrachowanej, zdradliwej i najzwyczajniej w świecie wrednej postaci kobiecej. Jest to ciekawy zabieg ze strony Gregory, której główne bohaterki zwykle wzbudzają albo bardzo ciepłe uczucia, albo przynajmniej zasługują na współczucie. W przypadku Alys, trudno nawet o to.

Jednego nie można odmówić autorce – doskonale, z wielką pieczołowitością potrafi oddać realia epoki, w której toczy się akcja. Przyprawiające o dreszcze warunki życia Morach i Alys w chacie na wrzosowisku świetnie obrazują, jak wyglądała codzienność ludzi z najniższej warstwy społecznej. Podobnie jak opisy dziewczyn pochodzących z chłopskich rodzin, które już przed dwudziestką miały ciała naznaczone przez ciężką pracę i kolejne porody. Z drugiej strony, niejako w opozycji, mamy zamek zamożnego lorda Hugona,  który jednak w niczym nie przypomina baśniowych pałaców. Damy towarzyszące lady Catherine sypiają we dwie na pojedynczych siennikach, a podłogi wyściełane są sitowiem lub słomą. Pisarka zadbała o każdy detal, każdy najdrobniejszy nawet szczegół i to jej się naprawdę chwali.

Podsumowując, „Czarownica” z pewnością nie jest najbardziej reprezentatywną przedstawicielką prozy Philippy Gregory i raczej nie polecałabym jej osobom, które dopiero chcą rozpocząć przygodę z pisarką. Jeśli szukacie powieści historycznej, możecie się zawieść, jednak jeśli macie ochotę na romans historyczny doprawiony sporą nutką czarnej magii, książka z pewnością Wam się spodoba.

Moja ocena: 4/6

Za egzemplarz książki do recenzji serdecznie dziękuję Wydawnictwu Książnica, wchodzącemu w skład Grupy Wydawniczej Publicat.