Jack Ketchum "Czas zamykania"

"Who's the scariest guy in America? Probably Jack Ketchum." – Stephen King

Ketchum to niemal zawsze gwarancja solidnej prozy, która przyprawi o ciarki i wybebeszy człowieka mentalnie. W Polsce znany jest przede wszystkim dzięki powieściom „Dziewczyna z sąsiedztwa”, „Potomstwo” i „Jedyne dziecko”. „Czas zamykania” to drugi – po „Królestwie spokoju” - zbiór opowiadań jego autorstwa, jaki ukazał się w naszym kraju.

Jak w przypadku większości antologii, jest to zbiór dosyć nierówny. Można w nim znaleźć dziewiętnaście tekstów, niektóre z pogranicza horroru i thrillera, inne zmierzające w kierunku obyczajowych migawek, jeszcze inne skupiające się na analizie psychologicznej bohaterów. Jedne opowiadania liczą zaledwie kilka stron, inne (jak choćby tytułowy „Czas zamykania”) to podzielone na podrozdziały nowele.

Do najlepszych tekstów zaliczyłabym te z klasycznymi elementami horroru, jak króciutkie, otwierające zbiór „Powroty” opowiadające o mężczyźnie, który powraca po śmierci jako duch, by pożegnać się z ukochaną kotką, czy „Na słowo honoru”, w którym pojawia się hotel-widmo, a uczciwość każdego gościa zostanie sprawiedliwie rozliczona. Z kolei „Nieuchwytne” to krótka opowieść o człowieku, który bezskutecznie stara się obejrzeć najnowszy hit kinowy, w którym pojawia się łudząco do niego podobny aktor… Spodobała mi się ich atmosfera, niepokojąca i przyprawiająca o delikatną gęsią skórkę.

Na przyzwoitym poziomie są także niektóre opowiadania pozbawione wątku paranormalnego, za to stawiające na mrok czający się w ludzkiej duszy. Znaleźć można tu m.in. bandytę napadającego na nowojorskie bary („Czas zamykania”), mężczyznę, który skrywa niezwykłą tajemnicę przed swoim terapeutą („I tak niedobrze”), krwawy finał pewnego biwaku („Oliwia – monolog”) oraz męża, który ma już dość swojej żony („W tych traperach do nieba nie zajdziesz”). Ponadto autor ma niezwykły dar przedstawienia zwykłych, a nawet pozornie uroczych bądź chwalebnych sytuacji  w takim świetle, że wątpimy w sens spełniania dobrych uczynków („Dzielna dziewczynka”).

Niestety, w zbiorze można znaleźć także opowiadania, które zdają się literacką pomyłką i aż trudno uwierzyć, że wyszły spod pióra Ketchuma. Nie przekonał mnie do siebie monolog kota („Warczeć, syczeć, pluć i kroczyć”), choć nie ukrywam, że krył się w nim niezły potencjał. Nudą wiało też w „Papie”, opowiadającym o facecie łudząco podobnym do Hemingwaya, który spotyka na swojej drodze fana jego prozy, oraz „Fontannie”, w której dopiero puenta wyciska z czytelnika skrawek jakichkolwiek emocji. Jak widać, w każdej antologii trafią się zgniłe jajka.

Ciekawym pomysłem, który z pewnością spodoba się fanom Ketchuma, było dołączenie do każdego opowiadania notatki od autora, w której wyjaśnia on okoliczności jego powstania, inspiracji, czy wrażeń towarzyszących jego pisaniu. Jednak poza nazwiskiem pisarza zabrakło mi klamry spinającej tematycznie wszystkie teksty, pewnego motywu przewodniego, który nadawałby zbiorowi głębszy sens.

Podsumowując, z pewnością nie jest to szczyt możliwości Ketchuma, który przyzwyczaił czytelników do eksplozji emocji. „Czas zamykania” jest poprawny, ale nie zachwycający, świetne teksty przeplatają się ze znacznie słabszymi, choć w ogólnym rozrachunku ocena wychodzi na plus. Fani autora z pewnością sięgną po książkę choćby po to, by posmakować kolejnej dawki jego prozy, jednak na pierwsze spotkanie z Ketchumem polecałabym raczej jego powieści niż opowiadania.

Za egzemplarz do recenzji serdecznie dziękuję Wydawnictwu Replika.