"Cienie w mroku" Michelle Paver

Wszechobecna, niekończąca się ciemność, samotność i wrażenie czyjejś obecności, gdy rozum tłumaczy, że w promieniu kilkudziesięciu kilometrów nie ma żywej duszy to wprawdzie niezbyt oryginalny, ale sprawdzony pomysł na powieść grozy. Michelle Paver pokazała, że aby porządnie wstrząsnąć czytelnikiem i przyprawić go o gęsią skórkę wcale nie trzeba przelewać na kartach książki hektolitrów krwi. Sugestywne pobudzenie wyobraźni działa znacznie skuteczniej.

„Cienie w mroku” to opowieść o pięciu młodych Brytyjczykach, którzy latem 1937 roku postanawiają zorganizować wyprawę badawczą na Spitsbergen. Czterech z nich pochodzi z zamożnych rodzin, dla piątego, Jacka, wyjazd ten jest szansą na poprawę marnej, by nie powiedzieć tragicznej sytuacji materialnej. Niestety, od samego początku nad ekspedycją ciąży fatum – dwaj członkowie muszą w ostatniej chwili zrezygnować z wyjazdu, a kapitan statku, który ma dowieźć pozostałych, odmawia przybicia do wybranej przez nich zatoki Gruhuken.  Gdy w końcu mężczyźni w okrojonym składzie docierają na miejsce, okazuje się, że stary wilk morski nie bez powodu odradzał im zakładanie obozu w tym miejscu.

Powieść ma formę dziennika prowadzonego przez Jacka, daje więc możliwość wglądu w jego uczucia, emocje i przemyślenia. Wyraźnie można zaobserwować różnicę między początkowym entuzjazmem i zachwytem nad pięknem polarnej przyrody a nasilającą się podczas nocy polarnej obawą i poczuciem wyobcowania. Jest to opisane tak sugestywnie, że łatwo można na własnej skórze odczuć wpływ bezkresnej pustyni lodu i ciemności, która potrafi przytłoczyć nawet najtwardszego człowieka. 

 „Cienie w mroku” to naprawdę porządna powieść grozy, która potrafi zjeżyć włosy na karku i wywołać poczucie zagrożenia, nawet jeśli czytamy ją, gdy lato jest w pełni, a my bezpiecznie ukryci w ulubionym fotelu. W oryginalnym wydaniu zostało zaznaczone, że jest to „ghost story”, w polskim informacji tej brakuje i do pewnego momentu można zastanawiać się, na ile opisywane przez głównego bohatera wydarzenia są jedynie wytworem jego wyobraźni, a na ile zjawiskami nadprzyrodzonymi, które faktycznie mają miejsce. 

Największym atutem opowieści snutej przez Michelle Paver jest jej niezwykły, pełen narastającego napięcia klimat. Już od pierwszych stron staje się oczywiste, że wyprawa zakończy się tragicznie, nie wiadomo tylko, co dokładnie się wydarzy. Z kolejnymi wpisami Jacka w dzienniku coraz bardziej nasila się poczucie zagrożenia i alienacji. „Cienie w mroku” to nawet nie tyle opowieść o duchach (bądź, jak ktoś woli, złej energii), co o walce człowieka z własnym strachem i słabościami - i to walce bardzo nierównej, zdawać by się mogło, że skazanej na porażkę.

Podsumowując, powieść naprawdę bardzo pozytywnie mnie zaskoczyła potężną dawką grozy, zaserwowanej w sposób subtelny i – choć może zabrzmieć to nieco paradoksalnie – realistyczny. Najlepiej zagłębić się w nią późnym wieczorem, bo otaczająca Was ciemność będzie najlepszym tłem do poznania „Cieni w mroku”. Polecam!