"Droga" Cormac McCarthy

Tytuł Droga
Autor Cormac McCarthy
Wydawnictwo Literackie
Data wydania 2008
Stron 268

Nie tak dawno pisałam, że jednym z moich największych literackich wyrzutów sumienia jest „Droga” Cormaca McCarthy’ego. Książka, która niemalże obrosła legendą i którą nieustannie odkładałam „na później”. Aż do minionego tygodnia. Teraz nadal mąci moją duszę, ale z zupełnie innych powodów.

Teoretycznie wiedziałam, czego się spodziewać. Fabuła książki jest dosyć znana i można podsumować ją właściwie w jednym zdaniu - ojciec z synem wędrują poprzez zniszczony nuklearną wojną kraj i próbują przetrwać w świecie skazanym na całkowitą zagładę. Nie wiadomo dokładnie, jak doszło do katastrofy, która zmiotła z powierzchni ziemi cały dorobek ludzkości i cywilizację, ale nie jest to też zbyt istotne. Na pierwszy plan wysuwa się bowiem przede wszystkim relacja mężczyzny i chłopca oraz ich walka o przeżycie każdego kolejnego dnia.

Nic nie przygotowało mnie na tak potężny ładunek emocjonalny zawarty w pozornie prostych słowach. McCarthy pisze zwięźle, czasem wręcz nieco topornie, a jednak w jakiś sposób zdaje się to najodpowiedniejszym sposobem do przekazania tej historii. Stworzona przez niego wizja świata przeraża swym pesymizmem i brakiem nadziei na lepszą przyszłość. W postapokaliptycznej rzeczywistości nie ma miejsca na współczucie, empatię, ani najprostsze nawet odruchy, które czynią nas ludźmi. Na swej drodze mężczyzna i chłopiec spotykają innych ocalałych, a każdy kolejny napotkany człowiek zdaje się jeszcze bardziej zdegenerowany. Jednak o ile ojciec coraz bardziej traci wiarę w ludzi i sens dalszego życia w koszmarze, który stał się ich codziennością, o tyle jego syn nadal wierzy w ideały i wartości, pozornie pozbawione racji bytu, zupełnie niczym ostatni płomyczek dobra na ogarniętej ciemnością ziemi. 

Każdy z nich żyje tylko dla drugiego, tworzą razem nierozerwalny tandem. Dla chłopca ojciec jest całym światem – to on zaszczepił w nim dobro i nauczył, jak być człowiekiem w pełnym tego słowa znaczeniu, to on walczy o jego przetrwanie, chroni go i jest dla niego gotowy na każde poświęcenie. Dla mężczyzny to syn jest powodem, dla którego nadal żyje, mimo że organizm odmawia posłuszeństwa, a umysł buntuje się przeciwko rzeczywistości, w jakiej przyszło mu żyć. Ich wzajemne relacje to najpiękniejsze świadectwo miłości i oddania, pokazane w sposób do bólu realistyczny, a przez to jeszcze bardziej chwytający za serce. Podejrzewam też, że każdy, kto ma własne dziecko, jeszcze mocniej to odczuje, nie da się bowiem przeczytać „Drogi” nie stawiając się na miejscu rodzica, który wie, że bez niego jego syn lub córka po prostu nie przetrwa. Że znany dotychczas świat stał się pułapką, z której nie ma ucieczki. 

Trudno jest opowiadać o „Drodze” bez wzruszenia. Tak naprawdę trudno jest w ogóle o niej mówić, po prostu trzeba ją przeczytać i przeżyć na własny sposób.