"Ciemny Eden" Chris Beckett

Wyobraź sobie świat pozbawiony nie tylko Słońca, ale również blasku księżyca i gwiazd. Otaczającą Cię z każdej strony ciemność, w której jedynym źródłem światła są niezwykłe rośliny oraz zwierzęta. Zgadza się, taki Eden niewiele ma wspólnego rajem.

Na planecie tak odległej, że nie dochodzi do niej żadne światło, od ponad stu sześćdziesięciu lat żyje i rozwija się Rodzina, potomkowie dwojga ziemskich astronautów, których statek został zniszczony i dla których Eden stał się nowym domem. Tommy i Angela zapoczątkowali kolonię, która po latach kazirodczych związków, trapiona chorobami genetycznymi, bardziej przypomina plemienną grupę jaskiniowców niż zalążek nowej cywilizacji. Ich życie skupia się na polowaniach, kopulacji oraz czekaniu. Na co? Na ratunek z Ziemi, w który święcie wierzą i na którym opiera się cała ich egzystencja.

Autor oddaje głos kilku postaciom, które naprzemiennie wprowadzają czytelnika w mroczną, lecz fascynującą, edeńską rzeczywistość i rozgrywające się na bieżąco wydarzenia. Posługują się prostym, wręcz prymitywnym językiem, do którego najpierw trzeba się przyzwyczaić, ale który naprawdę bardzo dobrze pasuje do klimatu powieści. Postępujące uproszczenie języka nie dziwi – Tommy i Angela starali się przekazać swym potomkom jak najwięcej wiedzy, ale kolejne dekady spędzone w ciemnościach oraz życie skupione jedynie na polowaniach i walce o przetrwanie znacznie zawęziły horyzonty członków Rodziny, co odbiło się nie tylko na ich zachowaniu, ale również mowie. Chylę tu czoła przed tłumaczem, Wojciechem M. Próchniewiczem, którego przekład jest naprawdę rewelacyjny.  

Na Edenie nie ma miejsca na moralność. Owszem, wszyscy starają się postępować zgodnie z zasadami ustalonymi przed laty przez Andreę, ale swoboda seksualna panująca w Rodzinie zażenowałaby najbardziej wyzwolonych hipisów. Jednocześnie, dzięki silnemu kultowi Pierwszych Rodziców w edeńskiej społeczności nigdy nie pojawiła się prawdziwa przemoc, a gwałt i morderstwo były pojęciami czysto abstrakcyjnymi. Przynajmniej do czasu. Na przykładzie mieszkańców Edenu można prześledzić typowy i charakterystyczny przebieg wydarzeń i ewolucji, od której człowiek nie jest w stanie się uwolnić, popełniając te same błędy niezależnie od miejsca, czasu i otaczających go warunków. 

„Ciemny Eden” to dosyć klasyczna powieść science-fiction, nie powinno to jednak odstraszyć czytelników, którzy na co dzień nie sięgają po ten gatunek. Sama jestem tego najlepszym przykładem, bo książkę pochłonęłam wręcz błyskawicznie. W dosyć przewrotny sposób to Ziemia jest dla mieszkańców Edenu tym, czym w większości opowieści tego typu są odległe planety i niezbadane galaktyki. Przedmioty codziennego użytku i zjawiska, nad których naturą nawet się nie zastanawiamy, dla Edeńczyków są czymś nawet nie tyle niezwykłym, co wręcz otoczonym aurą magii i tajemnicy. Snute podczas Rocznic opowieści najstarszych członków społeczności o samochodach, prądzie i świetle przypominają baśnie i stare legendy. Jest coś fascynującego w takim sposobie spojrzenia na nas i nasz świat.

Powieść ukazała się jako kolejna część cudownej serii Uczta Wyobraźni, choć nie do końca wpisuje się w nurt książek zwykle w niej wydawanych. Jednak mimo że różni się od pozostałych, bardzo mi się podobała i zdecydowanie przekonała mnie do częstszego sięgania po science fiction. Uwiodła mnie również świetną okładką, znacznie lepszą od oryginalnego wydania, choć wyraźnie nim inspirowaną. Gorąco polecam, a sama z utęsknieniem czekam na kontynuację - w Wielkiej Brytanii ma się ukazać na wiosnę, więc mam nadzieję, że polski wydawca także nie każe nam długo na nią czekać.