"Szmal" (recenzja)

Przenieś się do USA lat 60. i pokaż, kto naprawdę trzęsie miastem. Zdobądź wpływy wśród miejscowych gangsterów i zostań nowym mafijnym bossem. I oczywiście, zdobywaj "Szmal".

Liczba graczy: 2-5 osób

Wiek: od 14 lat 

Czas gry: ok. 30 minut 

Wydawca: Rebel.pl

Projektant: Donald X. Vaccarino

Cel gry

Co liczy się w gangsterskich porachunkach? Szmal oczywiście i to jego zdobycie będzie naszym głównym celem. By zwiększyć liczbę posiadanych zer można wykorzystywać do pomocy bandziorów, stosować brudne sztuczki oraz inwestować w lokale o wątpliwej renomie. Na koniec liczy się jednak tylko Kasa.

Opakowanie i zawartość

W solidnym (choć zdecydowanie zbyt dużym i niewymiarowym) pudełku, z którego spogląda na nas latynoski (a może włoski?) mafioso i w którym widać dziury po kulach znajdziemy niewiele, bo zaledwie karty i znaczniki:

• 80 kart (30 kart Akcji, 25 kart Gangsterów, 25 kart Własności)
• 80 kart Kasy 
• 54 znaczniki rozwoju
• instrukcja

To jednak w zupełności wystarczy do wciągającej rozgrywki! Same karty są standardowego rozmiaru, dobrze wykonane i - co najważniejsze - mają klimat.

Pudełko spokojnie można by zmniejszyć o połowę.

Rozgrywka

Na dobry początek każdy z graczy otrzymuje po 12 kart, które kładzie po swojej prawej stronie tak, by nie było widać, co się na nich znajduje. Pozostałe karty, Kasę oraz znaczniki rozwoju należy położyć na środku stołu.

Rozgrywka trwa dwanaście rund, z których każda (z wyjątkiem dwóch pierwszych, podczas których tylko dobiera się karty) składa się z czterech etapów:

1. Wybranie 1 karty z leżącej po prawej stronie talii. Na tym etapie pojawia się niespodzianka - po wybraniu swojej karty, pozostałe odkładamy na lewą stronę tak, by w następnej turze należały do kolejnego gracza. W zamian otrzymujemy talię osoby grającej po naszej prawej stronie. 
2. Zagranie jednej karty z ręki i wyłożenie jej awersem do dołu. Karty są odwracane jednocześnie, gdy wszyscy gracze już je wyłożą.
3. Wykonanie akcji znajdujących się na zagranych kartach - niektóre karty posiadają określony koszt lub wymagania, dopiero kiedy je spełnimy, mogą zostać dołączone do naszego majątku.
4. Rozliczenie tury.

Poza kartami symbolizującymi gotówkę, mamy do dyspozycji trzy rodzaje kart, które służą do faktycznej gry:

• Gangsterzy, posiadający określone umiejętności oraz odblokowujący inne karty
• Akcje, czyli konkretne działania, dzięki którym możemy się wzbogacić albo zaszkodzić przeciwnikom
• Własności, czyli pralnie brudnych pieniędzy, dzięki którym się bogacimy.

Gangsterzy

Karty akcji

Karty własności, czyli pralnie brudnych pieniędzy

Całość trwa około pół godziny i nie ma większego znaczenia, czy gramy w dwie osoby, czy też pięć, ponieważ z wyjątkiem trzeciej fazy gry, pozostałe wykonywane są przez graczy w tym samym czasie. Na koniec, po zakończeniu dwunastej rundy, następuje podliczenie posiadanej Kasy oraz znaczników rozwoju, z których każdy warty jest $10,000, a nowym bossem w mieście zostaje oczywiście ten najbogatszy.

Wrażenia

Na samym początku nasunęło mi skojarzenie z dwiema innymi grami: "Famiglia" (ze względu na gangsterski klimat) oraz "7 Cudów Świata" (ze względu na mechanikę gry i opcję przekazywania sobie talii kart). Jednak mimo pewnego związku z nimi, "Szmal" jest pozycją dosyć oryginalną i potrafiącą się samodzielnie obronić.

Zasady gry są niemal banalnie proste, ale nie oznacza to, że gra nie wymaga myślenia. Wręcz przeciwnie, aby obrać właściwą strategię, trzeba bardzo dokładnie wczytać się w zawartość kart i to, co nam oferują. W zależności od rozgrywki i tego, co ostatecznie zbierzemy w swojej talii, można obrać odmienne drogi do zwycięstwa, np. skupiając się na wykorzystywaniu gangsterów bądź własności. 

Warto przy tym wspomnieć, że o ile grając w dwie osoby możemy do pewnego stopnia przewidzieć strategię przeciwnika i starać się mu zwyczajnie nabruździć, o tyle z każdym kolejnym dochodzącym graczem, gra staje się coraz bardziej nieprzewidywalna. 

Dużym plusem jest również regrywalność tej pozycji. Do dyspozycji mamy 80 kart, ale podczas rozgrywki wykorzystujemy tylko część z nich, dlatego za każdym razem do gry trafia nowy element, co niewątpliwie znacząco wydłuża świeżość gry.

Plusy:

• proste zasady
• dynamiczna rozgrywka
• duża regrywalność 
• brak jednego scenariusza zwycięstwa
• gangsterski klimat (choć dla niektórych może to być akurat minus)

Minusy:

• teoretycznie gra przeznaczona jest dla osób w wieku 14+ (na stronie Wydawnictwa w opisie jest to nawet 10+), ale wydaje mi się, że ze względu na tematykę wiek powinien być podwyższony
• pudełko mogłoby być zdecydowanie mniejsze.

Za egzemplarz gry do recenzji serdecznie dziękuję Wydawnictwu Gier Rebel.